Samorządowcy uczestniczący w I Ogólnopolskiej Konwencji Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów, Sejmików Województw poparli prezydencką inicjatywę legislacyjną dotyczącą wzmocnienia udziału mieszkańców w samorządzie zastrzegając, iż część projektowanych zapisów wymaga uzupełnienia. Obradującą 20 kwietnia w Warszawie ogólnopolską konwencję prowadził Kazimierz Barczyk, przewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego.
Prezydent Bronisław Komorowski w przesłaniu do uczestników konwencji podkreślił, że docenia reformę samorządową i uznaje ją za udaną, natomiast dla wzmocnienia samorządów ważne jest włączenie do współrządzenia wszystkich obywateli. - Zależy mi, żeby w konsultacjach tej inicjatywy legislacyjnej uczestniczyli praktycy, czyli przedstawiciele samorządów - zaznaczył Bronisław Komorowski.
- Musimy obronić samorządy poprzez racjonalne działania na rzecz zwiększenia aktywności obywateli na szczeblu samorządowym - mówił Kazimierz Barczyk dodając, że Konwent Przewodniczących Sejmików Województw popiera prezydencki projekt ustawy samorządowej, dostrzegając w nim zamiar umocnienia społeczeństwa obywatelskiego. Jak przekonywał Kazimierz Barczyk, należy rozważyć uzupełnienie projektowanych przepisów, które zabezpieczy pozycję organów stanowiących i kontrolnych samorządów jako reprezentacji obywateli, oraz unormuje opiniodawczą rolę konwentów skupiających przedstawicieli samorządów ze wszystkich województw.
Olgierd Dziekoński, szef Zespołu Doradców Prezydenta RP, przedstawiając zgromadzonym na konwencji założenia prezydenckiego projektu ustawy samorządowej wyjaśnił, iż inicjatywie przyświecały trzy główne cele: wzmocnienie demokracji partycypacyjnej w samorządzie, usprawnienie procesu zarządzania w samorządach, i umocnienie konstytucyjnie zagwarantowanej samodzielności samorządu lokalnego.
Bogusław Kośmider, przewodniczący Rady Miasta Krakowa, prezentując uwagi krakowskiego samorządu do prezydenckiej inicjatywy, zaapelował o formalne rozszerzenie zasady domniemania kompetencji gmin. Olgierd Dziekoński wysunął koncepcję ustalenia katalogu samorządowych zadań, które mogłyby być stanowione w formie prawa miejscowego. Część zgromadzonych samorządowców sugerowała, że proponowane przez prezydenta i przedstawicieli samorządów zmiany przepisów powinny być wprowadzone od nowej kadencji samorządowej.
Projekt inicjatywy legislacyjnej prezydenta RP o wzmocnieniu udziału mieszkańców w samorządzie terytorialnym, oraz o współdziałaniu gmin, powiatów i województw zawiera instrumenty, za pomocą których mieszkańcy mogą w większym stopniu oddziaływać na pracę organów samorządu terytorialnego. W projekcie przewidziano mechanizmy służące poprawie współdziałania jednostek samorządu terytorialnego różnych szczebli oraz zmniejszeniu deficytu demokracji spowodowanego osłabioną reprezentacją obywateli w organach stanowiących samorządów przy dominującej roli organów wykonawczych.
Nowa ustawa samorządowa wprowadza (m.in.) instytucje rozszerzonych konsultacji społecznych, wysłuchania obywatelskiego, interpelacji obywatelskiej i obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Projektowane przepisy umożliwiają także bliższe współdziałanie terytorialne w samorządzie lokalnym poprzez wspólny organ wykonawczy powiatu i miasta na prawach powiatu.
Stanowisko Konwentu Przewodniczących Sejmików Województw RP wobec prezydenckiego projektu ustawy, przyjęte 19 kwietnia przy udziale Przewodniczących Rad Miast Wojewódzkich i Rad Powiatów, przedstawiła uczestnikom Ogólnopolskiej Konwencji Dorota Jakuta, wiceprezes Zarządu Związku Województw RP i przewodnicząca Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
W stanowisku Konwentu Przewodniczących Sejmików podniesiona została kwestia zbyt mało znaczącej roli organów stanowiących i kontrolnych samorządów (rad gmin, miast, powiatów i sejmików) w stosunku do organów wykonawczych. W ocenie przewodniczących sejmików w pracach nad projektem nowej ustawy samorządowej należy zapewnić właściwy podział kompetencji i odpowiedzialności pomiędzy władzami wykonawczymi, a uchwałodawczymi i kontrolnymi w samorządach wszystkich szczebli.
Jak zaznaczono w stanowisku Konwentu Przewodniczących Sejmików, w projekcie ustawy - wprowadzającym możliwość kontrolowania administracji samorządowej oraz bezpośredniego wpływania na najważniejsze dla obywateli działania samorządowej władzy publicznej - są zapisy mogące relatywnie osłabić pozycje organów stanowiących względem organów wykonawczych, przy jednoczesnym wprowadzeniu wielu mechanizmów zwiększających udział społeczności lokalnych w działaniach podejmowanych przez samorząd.
Konwent Przewodniczących Sejmików zwrócił także uwagę na zagrożenie blokowania ważnych działań samorządu przez małe grupy mieszkańców, wyłaniające się z proponowanych w prezydenckim projekcie ustawy zapisów o rozszerzonych konsultacjach społecznych i zwiększonym wpływie obywateli na samorząd. W ocenie Konwentu Przewodniczących Sejmików zagrożenie to może być oddalone poprzez wprowadzenie progów procentowych, otwierających możliwość korzystania z nowych uprawnień odpowiednio dużym grupom obywateli.
I Ogólnopolska Konwencja Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów, Sejmików Województw została zorganizowana w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie przez Federację Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, Konwent Przewodniczących Sejmików Województw RP, Konwent Przewodniczących Rad Miast Wojewódzkich, oraz Konwent Przewodniczących Rad Powiatów.
za: UMWM
