Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski

Pieniądze tanie, ale nie najłatwiejsze

Z Funduszu Spójności na ochronę środowiska w Polsce w latach 2004-2006 przeznaczono ponad 2 mld euro. Kolejne miliardy pochodzą z funduszy strukturalnych. Na lata 2007-2013 zostanie przeznaczonych ponad 25 mld euro. O tym, jak te środki będą spożytkowane, czy przyczynią się do podniesienia atrakcyjności Polski i jej regionów, dyskutowano na konferencji "Ochrona środowiska 2007-2013. Programy dla samorządów".

Kazimierz Barczyk, Przewodniczący Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, przekonywał, że warto interesować się funduszami europejskimi, które pozwalają zrealizować projekty z zakresu ochrony środowiska. - Maksymalna kwota dofinansowania to 80 proc. kosztów projektu - są to więc pieniądze "tanie". - Ale nie "najłatwiejsze" - mówiła przedstawiciel Ministerstwa Środowiska - gdyż samo przygotowanie projektu wymaga wiele pracy.

Na ochronę środowiska przeznaczone są środki z Funduszu Spójności (część środowisko) oraz funduszy strukturalnych - w tym z największego: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Z tego drugiego, projekty są realizowane głównie w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw.

Tymczasem na lata 2007-2013 przeznaczono na realizację projektów z zakresu ochrony środowiska około 100 miliardów zł - w tym celu stworzono "Program Operacyjny Ochrona i Środowisko". Jego głównym zadaniem jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa i zachowaniu tożsamości kulturowej. 80 mld zł (czyli 3 z całości) będzie pochodziło ze środków europejskich, z krajowych - ponad 15 mld euro, reszta - ze środków prywatnych. Jest więc o co walczyć.

Skuteczną absorpcję tych środków może wspomóc m.in. współpraca rządowej i samorządowej administracji publicznej, gdyż to właśnie samorządy terytorialne były w latach 2000-2006 beneficjentem prawie 100 proc. funduszy Unii Europejskiej przeznaczonych na ochronę środowiska. Podobnie w latach 2007-2013 od aktywności samorządów będzie zależało wykorzystanie wszystkich funduszy Unii Europejskiej.

**********

Stanowisko Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski na Ogólnopolską Konferencję Samorządową Ochrona Środowiska 2007 - 2013. Programy dla samorządów.

W związku z przygotowaniem programów operacyjnych stanowiących podstawę wydatkowania publicznych środków wspólnotowych w latach 2007-13 Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski przedstawia Ministrowi Środowiska oraz Zarządowi Województwa Małopolskiego następujące wnioski:

1. Przystąpienie Polski do UE wiązało się z przyjęciem przez Polskę licznych zobowiązań w dziedzinie ochrony środowiska. Na poziomie rządowym zobowiązania te spełniane są przez wprowadzanie do prawa polskiego licznych i coraz ostrzejszych wymogów dotyczących ochrony środowiska. W praktyce koszty wprowadzania w życie zobowiązań przyjętych przez Rząd obarczają samorządy gminne i przedsiębiorców. Wnioskujemy o takie ukształtowanie zarówno Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-13 jak i Regionalnego Programu Operacyjnego aby możliwe było wywiązanie się ze zobowiązań wobec UE zaciągniętych przez państwo a przerzuconych do realizacji na gminy.

2. Postulujemy aby zamierzenia inwestycyjne realizowane przez gminy były ujęte w programach operacyjnych poprzez imienne wskazanie beneficjenta (gminy) i konkretnego projektu (założeń). Procedura wyłaniania projektów do realizacji w drodze konkursu (jak to miało miejsce w latach 2004-2006) zdecydowanie nie sprawdziła się. Uważamy, że w przypadku gdy dany projekt inwestycyjny służy wykonywaniu zadań publicznych (narzuconych na gminy przez państwo) przez podmioty sektora finansów publicznych organizowanie procedur konkursowych mających weryfikować przydatność projektu - prowadzi do niepotrzebnego wydłużania okresu przygotowawczego.

3. Apelujemy do Rządu o skuteczne wprowadzenie regulacji ułatwiających proces inwestycyjny. Dotyczy to zwłaszcza procedur związanych z pozyskiwaniem prawa do terenu, decyzji lokalizacyjnych i budowlanych oraz zamówień publicznych. Aktualne rozwiązania we wskazanych dziedzinach uniemożliwią wydatkowanie środków wspólnotowych wstępnie przyznanych do roku 2013.

4. Wskazujmy na konieczność dokonania zmian w prawie regulującym gospodarkę odpadami. Niezbędne jest prawne umożliwienie gminom wywiązania się z obowiązku odpowiedzialności za prawidłowe gospodarowanie odpadami na ich terenie. Zasadnicze znaczenie ma tutaj możliwość przejęcia strumieni odpadów przez gminy bez konieczności przeprowadzania referendum w tej sprawie.

Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Stowarzyszenia
Gmin i Powiatów Małopolski

Kraków, 12 czerwca 2006 r.