Stanowisko
Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski
na II Konferencję
Bezpieczne drogi w Małopolsce

I. Nowe wyzwania i standardy.

Drogi w Polsce, w tym samorządowe, są od lat niedoinwestowane, w przeciwieństwie do zachodnich państw Unii Europejskiej, których bogactwo, w głównym stopniu, ulokowane jest m.in. w infrastrukturze drogowej - ważnej dla bezpieczeństwa, rozwoju gospodarczego i jakości życia mieszkańców.

Na początku lat 90-tych państwo całkowicie wycofało się z opieki nad lokalnym transportem publicznym. Samorządy zostały zmuszone do podwyższenia cen biletów i ograniczenia środków finansowych na wymianę taboru i utrzymanie infrastruktury.

Proces decentralizacji i zwiększanie kompetencji samorządów regionalnych i lokalnych wymaga od Państwa wspierania rozwoju regionalnych i lokalnych systemów transportu, poprzez tworzenie regionalnych i metropolitarnych struktur zarządzania transportem.

Konsekwencją wstąpienia Polski do Unii Europejskiej jest możliwość pozyskiwania znacznych środków finansowych, wspierających rozwój sektora transportu na zasadach pełnej integracji z systemem UE. Fundusz Spójności w 50% przeznaczony jest na poprawę infrastruktury transportowej.

Dokument "Europejska Polityka Transportowa do roku 2010; Czas na decyzje" stawia przed Polską zadanie zredukowania do 2010 o połowę liczby śmiertelnych ofiar wypadków, co oznacza, że działania związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego (BRD) muszą być uznane za jeden z priorytetów Polityki Transportowej Państwa.

II. Inwestycje drogowe w Małopolsce.

Wymagana jest radykalna poprawa stanu dróg wszystkich kategorii, na czele z autostradami i drogami ekspresowymi - co warunkuje rozwój gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy w ramach otwartego, wspólnego rynku.

Dobra infrastruktura drogowa przyciąga inwestycje w regionie, czego najlepszym przykładem może być sąsiednia Słowacja, która stała się państwem przyjaznym inwestorom zagranicznym dzięki dobrym drogom - Małopolska powinna z nią zintegrować swój system drogowy.

Dla Małopolski czystej ekologicznie i atrakcyjnej przyrodniczo, turystycznie rozwój transportu wymaga szczególnych działań i nakładów m.in. celem ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza i hałasu.

Szczególnie ważna jest szybka budowa wschodniej części transeuropejskiej autostrady A4 Kraków - Tarnów - Przemyśl - Lwów - Kijów - Odessa oraz autostrady A1 Skandynawia - Gdańsk - Cieszyn - Włochy - Grecja.

Szczególnie ważne dla rozwoju Małopolski jest również szybkie zakończenie budowy trasy ekspresowej E7 Kraków - Zakopane - Chyżne oraz Kraków - Warszawa.

Brak obwodnic i obejść miejscowości przy ważnych trasach tranzytowych wymaga niezbędnych nakładów inwestycyjnych ze strony administracji rządowej i samorządowej.

Zwracamy się do władz samorządowych gmin, powiatów i województw o kontynuowanie programów wojewódzkich "Drogowiec", "Program Inicjatyw Samorządowych" wspierających m.in. budowę na wsi chodników, poboczy, poprawę bezpieczeństwa na skrzyżowaniach, modernizację całych ciągów drogowych z zaangażowaniem do prac drogowych bezrobotnych.

Z satysfakcją należy stwierdzić, że samorząd Województwa Małopolskiego obecnie przeznacza 10 razy więcej środków finansowych na inwestycje drogowe, np. w porównaniu z Województwem Kujawsko-Pomorskim.

III. Priorytety dla poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD).

Niezbędne jest stworzenie systemu efektywnej współpracy rządu i samorządu dla zapewnienia spójności działań krajowych i regionalnych w dziedzinie transportu i bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD).

Zadaniem takiego systemu powinno być m.in. istotne ograniczanie zagrożeń zdrowia i życia ludzi oraz koordynacja wszystkich podmiotów zaangażowanych w działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Przy niskim wskaźniku motoryzacji zagrożenie zdrowia i życia użytkowników transportu jest w Polsce nadal wysokie, co związane jest przede wszystkim z brakami w infrastrukturze drogowej i mało skutecznym nadzorem nad ruchem - w ciągu ostatnich 15 lat miało miejsce ponad 820 tys. wypadków drogowych, w których ponad milion osób było rannych i prawie 100 tys. zginęło.

1. Ochrona pieszych, dzieci i rowerzystów.

Niechronieni uczestnicy ruchy drogowego są grupą wymagającą szczególnej ochrony, gdyż stanowią prawie połowę liczby ofiar wypadków drogowych, a w obszarach miejskich jeszcze więcej. Wymaga to przede wszystkich powszechnego stosowanie urządzeń fizycznej ochrony pieszych, budowy wydzielonych dróg rowerowych, systemu ochrony dzieci w drodze do szkoły.

2. Budowa i utrzymanie bezpiecznej infrastruktury drogowej wraz z otoczeniem i elementami towarzyszącymi. Budowa chodników i poboczy.

Infrastrukturze drogowej przypisuje się bezpośredni i pośredni udział w 30% wypadków drogowych. Cel tez będzie wymagał rozwoju bezpiecznej i zhierarchizowanej sieci dróg i ulic oraz nowoczesnego zarządzania ruchem drogowym.

3. Zmniejszenie ciężkości wypadków drogowych.

Polskę charakteryzują bardzo wysokie wskaźniki ciężkości wypadków, wielokrotnie wyższe niż w najbardziej bezpiecznych Krajach UE. Ponad 20% ofiar wypadków umiera na miejscu wypadku z powodu: zbyt późnego podjęcia akcji ratowniczej lub przeprowadzenia jej w niewłaściwy sposób, a także po wypadku z powodu niewystarczającej opieki medycznej. Aby zniwelować te negatywne zjawiska należy wprowadzać stosowanie "miękkiego" otoczenia dróg "wybaczających" błędy kierowcom, optymalizację działań ratowniczych według "Łańcucha przeżycia" oraz wdrożenie systemu pomocy dla ofiar wypadków.

4. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolskizwraca się z apelem do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad o wybudowanie chodników i poboczy na terenie miast i miasteczek do 2008 roku.

5. SGiPM zwraca się z apelem do Zarządu Dróg Wojewódzkich o wybudowanie chodników i poboczy na terenie miast i miasteczek do 2010 roku.

Przewodniczący
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski
Kazimierz Barczyk

Kraków, 22 marca 2005 r.