Stanowisko
Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski
w sprawie rozwoju turystyki religijnej i pielgrzymkowej
na IV Małopolską Konferencję
Dziedzictwo Jana Pawła II Wielkiego
w projektach promocyjnych i turystycznych Krakowa i Małopolski
Kanonizacja Jana Pawła II Wielkiego w 2014 r. i Światowe Dni Młodzieży w 2016 r. to wydarzenia, których znaczenie dla promocji Małopolski i Krakowa, jako regionu o szczególnych walorach turystycznych, trudno przecenić. To dla nas wyjątkowa szansa na promocję o zasięgu europejskim i światowym. Szczególną rolę wydarzenia te powinny odegrać w rozwoju turystyki i szerzej - sektora przemysłu czasu wolnego, który jest związany z unikalną ofertą Małopolski, jako ośrodka ruchu pielgrzymkowego i turystyki religijnej.
I. Turystyka religijna i pielgrzymkowa w Krakowie i Małopolsce.
Od wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową zyskaliśmy ogromne wsparcie w rozszerzaniu i wzbogacaniu oferty turystyki religijnej. Co najmniej dziesięć milionów Polaków podróżuje rocznie w celach religijnych, a nasz region z tego powodu odwiedza ok. dwa miliony turystów zagranicznych. Nikogo nie trzeba przekonywać jak wielki potencjał dla rozwoju turystyki religijnej posiada w tym względzie historyczna Małopolska. W naszym regionie znajduje się najwięcej miejsc peregrynacji, w tym tak ważnych jak Kraków - miasto Jana Pawła II Wielkiego, z wyjątkowym darem papieskim jakim jest wykreowane Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach na ośrodek kultu o światowym zasięgu oraz Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!" wybudowane w bezpośrednim sąsiedztwie, na miejscu kamieniołomów i fabryki Solvaya, w których pracował Karol Wojtyła w czasie II wojny światowej. To również Częstochowa z kultem Matki Boskiej Królowej Polski, największe w Polsce sanktuaria pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej i Kalwarii Pacławskiej, sanktuaria Matki Boskiej "Gaździny Podhala" w Ludźmierzu, Matki Boskiej Fatimskiej na Krzeptówkach, Matki Boskiej "Matki Ziemi Tarnowskiej" w Tuchowie, Matki Boskiej Bolesnej "Piety Limanowskiej" w Limanowej, czy Sanktuarium Grobu Bożego w Miechowie, zwanym "Jerezolimą Północy".
Należy również uwzględnić wiele miejsc związanych z pochodzeniem, obecnością i kultem świętych, np.: Stanisława w Szczepanowie, Kingi w Starym Sączu, Brata Alberta w Igołomi czy Rafała Kalinowskiego w Czernej oraz nowo otwierane Muzeum JP2 w Wadowicach. W Małopolsce i na Podkarpaciu rozwija się Szlak Architektury Drewnianej z wieloma kościołami i cerkwiami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Oczekiwane, wyjątkowe wydarzenia wymagają ścisłego współdziałania samorządów, Kościoła i branży turystycznej w najbliższych latach. Powinny one zostać efektywnie spożytkowane dla rozwoju turystyki religijnej i ruchu pielgrzymkowego w Małopolsce. Istotą tego działania powinno być skuteczne i szerokie inwestowanie w obiekty, które stanowić mogą kolejne elementy infrastruktury dla tego typu ruchu turystycznego.
Tworzone dużym nakładem sił elementy infrastruktury dla sektora turystyki, czego dowodem jest chociażby nowy kształt Muzeum Domu Rodzinnego Jana Pawła II, czy starannie odnawiana przestrzeń Kalwarii Zebrzydowskiej, wymagają systemowych rozwiązań, ułatwiających maksymalne wykorzystanie tego potencjału. Równocześnie nadchodzące lata musza zostać wykorzystane na systematyczna pracę w zakresie promocji i informacji o możliwościach regionu w zakresie turystki pielgrzymkowej i religijnej. Istotne znacznie ma przy tym ukierunkowanie w większym stopniu tych działań na kraje Europy Środkowej, które stanowią bezpośrednie otoczenie naszego regionu.
II. Krakowskie Światowe Dni Młodzieży w 2016 r.
Organizacja w Małopolsce Światowych Dni Młodzieży w 2016 r. z udziałem 2 milionów osób to także budowanie kapitału turystycznego. To unikalne spotkanie, w którym cyklicznie uczestniczy młodzież z całego świata (ostatnie ŚDM to ok. 2 mln ludzi z 193 krajów) - jest ukoronowaniem drogi, jaką przemierzamy od kilku lat, utrwalając pamięć oraz wiedzę o wyjątkowych związkach Jan Pawła II Wielkiego z ziemią rodzinną. Inwestycja w organizację spotkania będzie procentowała w przyszłości wzmacniając Małopolskę, jako lidera turystyki oraz centrum pielgrzymkowe światowego formatu.
Oprócz korzyści materialnych, nie do przecenienia są możliwości, jakie Światowe Dni Młodzieży dają w sferze budowania wizerunku regionu i całego kraju. W ten sposób możemy pokazać siłę oraz bogactwo duchowe Polski, zbudowane na fundamentach chrześcijańskich wartości. Jest to niezwykła sposobność promocji dobra w czasach zagrożeń oraz powszechnej niepewności losu. Podejmując taki wysiłek Kraków, Małopolska i Polska mogą przyczynić się do odbudowy w Europie kapitału zaufania
i solidarności, a przez młodzież, nadziei i optymizmu.
Takiej promocji i reklamy na światową skalę małopolskich miast i gmin nie da się kupić za żadne pieniądze.
W ramach planowania wydatkowania funduszy unijnych na lata 2014-2020 należy bezwzględnie przewidzieć środki na wyposażenie tego obszaru w infrastrukturę turystyczną oraz komunikacyjną.
Miasto Kraków, Województwo Małopolskie i małopolskie samorządy muszą tak przygotować ofertę turystyczną na Światowe Dni Młodzieży, aby każdy z uczestników stał się ambasadorem i promotorem naszego regionu na świecie. Należy do tego czasu stworzyć profesjonalny i spójny pakiet produktów turystycznych, który powiąże ze sobą wspólny element np. w postaci Małopolskiej Karty Pielgrzyma.
Apelujemy do Samorządu Województwa Małopolskiego i Miasta Krakowa, aby wspólnie ze Wspólnotą Polską, Stowarzyszeniem Gmin i Powiatów Małopolski oraz Małopolską Organizacją Turystyczną zorganizowały Zlot i zaprosiły latem 2015 r. do Krakowa nawet 1000 liderów, szczególnie ze środowisk polonijnych i skupisk Polaków za granicą, którzy powinni być przewodnikami podczas Światowych Dni Młodzieży dla miliona młodych z Europy Środkowej i Wschodniej.
III. Rewitalizacja części terenu "Białych Mórz" w krakowskich Łagiewnikach
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski apeluje o intensyfikację prac związanych z rewitalizacją terenów zielonych wokół Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!" z funduszy Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). Obszar ponad 44 ha zlokalizowanych na terenie tzw. "Białych Mórz" w krakowskich Łagiewnikach, obejmujący teren wokół powstającego Centrum Jana Pawła II, należący do Gminy Miejskiej Kraków, jest strefą o ogromnym potencjale rozwoju poprzez przystosowanie jej do celów rekreacyjno-wypoczynkowych.
W latach 90-tch XX w. prowadzono prace rekultywacyjne na osadnikach zdegradowanych chemicznie do głębokości kilku metrów. W wyniku tych prac uzyskano ok. 80 ha terenów możliwych do zagospodarowania m. in. na cele rekreacyjne po nawiezieniu ziemi i obsianiu trawą.
Na jednym z osadników, 18 maja 2007 roku, odbyło się uroczyste poświęcenie krzyża oraz miejsca budowy Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!". Wybudowane już w znacznej mierze Sanktuarium Jana Pawła II, Centrum Wolontariatu, siedziba Instytutu Dialogu Międzykulturowego oraz powstające na tym terenie Muzeum Jana Pawła II, jak również pobliskie Sanktuarium Bożego Miłosierdzia co roku stają się celem podróży ok. 2 milionów osób z całego świata.
Odpowiednio wykorzystany potencjał przestrzeni pomiędzy sanktuariami, dzięki budowie ścieżek spacerowych i rowerowych, parku i innych inwestycji spełniających funkcje rekreacyjno-wypoczynkowe, przyczyni się do powstania bardzo atrakcyjnych terenów zielonych, umożliwiających aktywny wypoczynek dla mieszkańców Krakowa i Małopolski, a także przybywających do łagiewnickich Sanktuariów turystów i pielgrzymów z całego świata.
Przekształcenie terenów poosadnikowych w mieście wojewódzkim i nadanie im nowych funkcji będzie przykładem realizacji podejścia zintegrowanego - zdegradowany obszar miejski może stać się integralną częścią realizowanego już projektu - Centrum Jana Pawła II, dzięki czemu zostaną mu przywrócone funkcje społeczno-gospodarcze. Przyczyni się to również do poprawy stanu środowiska przyrodniczego na obszarze funkcjonalnym miasta, jak również wzmocni rozwój funkcji symbolicznych, budujących międzynarodowy charakter i ponadregionalną rangę miejskiego obszaru funkcjonalnego oraz poprawi dostęp i jakość usług publicznych w całym obszarze funkcjonalnym. To mogą być "zielone płuca Krakowa".
Realizacja projektu przekształcenia tego obszaru na tereny wypoczynkowo-rekreacyjne z pewnością zintegruje sąsiadujące inwestycję tworząc unikatowy zespół parkowo-wypoczynkowy i stanie się wzorcowym przykładem rewitalizacji terenów poprzemysłowych.
Powiązanie działań inwestycyjnych w zakresie wzbogacania infrastruktury, aktywność promocyjna oraz budowanie rozwiązań systemowych powinno zostać szczególnie zintensyfikowane w latach 2014-2016, tak aby do maksymalnie została wykorzystana wyjątkowa szansa jaką niosą Krakowskie Światowe Dni Młodzieży.
Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Stowarzyszenia
Gmin i Powiatów Małopolski
Kraków, 4 kwietnia 2014 r.
**********
**********
