W wigilię Dnia Podziemnego Państwa Polskiego w Sali Obrad Rady Miasta Krakowa odbyło się Uroczyste Spotkanie Kombatantów zorganizowane przez Muzeum Armii Krajowej, gromadząc przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, wojskowych, kościelnych, historyków wojskowości i prawa, a przede wszystkim licznych Kombatantów AK, które - po powitaniu uczestników - poprowadził Kazimierz Barczyk, Przewodniczący Rady Muzeum AK.
Spotkanie w imieniu Organizatorów Muzeum AK otworzył Prof. Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa, który przypomniał historię Polskiego Państwa Podziemnego i Muzeum AK, zapowiadając perspektywy przyszłego działania i rozwoju Muzeum. Po czym K. Barczyk, Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego odczytał zebranym posłanie Wicemarszałka Województwa Romana Ciepieli.
J.E. Ks. Biskup Albin Małysiak poprowadził modlitwę i wygłosił homilię o chrześcijańskim obowiązku zaangażowania się obywateli na rzecz politycznego kształtowania losów swojej Ojczyzny.
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich wygłosił okolicznościowe przemówienie.
W syntetycznych wykładach Prof. dr hab. Stanisław Grodziski przedstawił znaczenie ustrojowe Konstytucji Kwietniowej (w tym m.in. jej art. 13) dla Państwa Polskiego w czasie II wojny światowej, a Dr Andrzej K. Kunert losy Polskiego Państwa Podziemnego.
Z krótkim komunikatem o idei "Sztafety Pokoleń" wystąpił Kpt. Ryszard Brodowski, Prezes Okręgu Małopolska Światowego Związku Żołnierzy AK.
Na zakończenie Dyrektor Muzeum AK Adam Rąpalski poinformował zgromadzonych o stanie prac budowlanych nad rewaloryzacja i adaptacją siedziby Muzeum AK oraz przygotowań do modernizacji i przyszłego kształtu Muzeum.
Spotkanie uświetnił swymi występami Chór Cecyliański pod dyrekcją Marka Turowicza.
Po spotkaniu Prezydent Krakowa podjął uczestników poczęstunkiem.
**********
Wystąpienie powitalne Gospodarza miejsca Pana Profesora Jacka Majchrowskiego, Prezydenta Miasta Krakowa na Uroczystym Spotkaniu Kombatantów w Sali Obrad Rady Miasta Krakowa dnia 26 września 2009 r.
Panie Ministrze,
Księże Biskupie,
Wielce Szanowni Państwo!
11 września 1998 roku posłowie na Sejm Rzeczypospolitej przyjęli jednogłośną uchwałę, w sprawie ustanowienia Dnia Polskiego Państwa Podziemnego. W uchwale tej czytamy między innymi: W dniu 27 września 1939 roku, w obliczu kapitulacji stolicy powstała pierwsza konspiracyjna organizacja niepodległościowa - Służba Zwycięstwu Polski. To historyczne wydarzenie zapoczątkowało budowę Podziemnego Państwa Polskiego, fenomenu w dziejach nie tylko II wojny światowej (…). Sejm Rzeczpospolitej Polskiej wyraża szczególną wdzięczność i szacunek twórcom, ofiarnym działaczom podziemnych struktur Państwa Polskiego, a także tym wszystkim, którzy w wyjątkowo trudnych warunkach, z narażeniem własnego życia walczyli o niepodległość ojczyzny.
Dzień Podziemnego Państwa Polskiego to święto wyjątkowej wagi, o ogromnym znaczeniu edukacyjnym. Nie tylko dlatego, że po latach milczenia trwającego przez cały powojenny okres możemy wreszcie dawać świadectwo prawdy, złożyć należny hołd bohaterom, którzy Polskie Państwo Podziemne tworzyli, organizowali, którzy o nie walczyli. Także dlatego, że pamięć o Polskim Państwie Podziemnym jest koniecznym elementem kształtowania tożsamości narodowej, wychowywania pokoleń w szacunku dla własnej przeszłości, niezbędnym dla zrozumienia historii.
Bo przecież podziemna Polska to bezprecedensowy przykład walki o zachowanie ciągłości państwa i bytu narodu, świadectwo heroizmu, determinacji, ale i geniuszu organizacyjnego. Dzięki istnieniu Polskiego Państwa Podziemnego, o czym przypomniał w Warszawie rzecznik Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej: Polska tak naprawdę ani na chwilę nie utraciła państwowości.
Przez cały okres wojny, wbrew terrorowi, działały z Paryża, potem z Londynu, wszystkie niezbędne dla funkcjonowania państwa organy. Służba Zwycięstwu Polski, a następnie Związek Walki Zbrojnej były konspiracyjnymi strukturami wojskowymi o charakterze kadrowym. A Armia Krajowa, w którą w 1942 roku został przekształcony ZWZ, stała się w ciągu trzech lat największą europejską armią podziemną. Wraz z konspiracyjnymi siłami zbrojnymi w okupowanym kraju funkcjonowały struktury cywilne. Delegat Rządu RP na Kraj kierował podziemnym aparatem administracji cywilnej, Delegaturą Rządu, która działała na całym obszarze II Rzeczpospolitej, na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach. Mieliśmy podziemne szkolnictwo, łącznie z wyższym, sądownictwo, wywiad, a z czasem nawet departament odpowiedzialny za odbudowę kraju ze zniszczeń.
27 września z dumą spoglądamy na funkcjonujące w latach okupacji Polskie Państwo Podziemne, z konspiracyjnym rządem, parlamentem i największą podziemną armią. Rocznica ta przemawia do nas przez ofiarę Powstania Warszawskiego. Jest świętem wszystkich, którzy nie szczędząc krwi, walczyli o wolną Polskę. I tych, którzy - jak patron Muzeum Armii Krajowej gen. Fieldorf "Nil" - wybierali raczej śmierć niż sprzeniewierzenie się ideałom Polski Walczącej. Tych, na których po wojnie czekały prześladowania, więzienia i wyroki śmierci.
27 września jest świętem bohaterów, dzięki którym możemy dziś żyć w wolnej i niepodległej Polsce. W tym roku przypada 70. rocznica wybuchu II wojny światowej i powołania Polskiego Państwa Podziemnego, ale jednocześnie świętujemy także 20. rocznicę historycznych wyborów czerwcowych i upadku komunizmu w Europie Środkowowschodniej. Ta zbieżność, a zawłaszcza ta druga rocznica, każe nam pamiętać także o powojennych zasługach żołnierzy II wojny światowej. O staraniach, które podjęli natychmiast, jak tylko nastał sprzyjający klimat polityczny, aby utrwalić i uwiecznić historyczną służbę żołnierza polskiego.
W ten sposób zrodziło się też Muzeum AK, instytucja o bezcennym znaczeniu dla miasta, które mieni się duchową stolicą kraju, które pozostaje skarbnicą pamiątek historii. Również za to współczesne dzieło należą się dziś naszym Kombatantom, Państwu najwyższe słowa uznania. Jak powiedział już Pan Przewodniczący Barczyk, finiszujemy to dzieło, które zaczęte zostało klika lat temu dzięki grupie osób, które własne zbiory przekazały do tego muzeum. Jak wszystko dobrze się ułoży, mniej więcej za rok o tej porze będziemy mogli święto to czcić już w murach tegoż muzeum, czego Państwu i sobie, i także Panu Ministrowi Klichowi serdecznie życzę.
Dziękuję bardzo.
**********
Wystąpienie Ministra Obrony Narodowej podczas spotkania z Kombatantami z okazji Dnia Polskiego Państwa Podziemnego
26.09. 2009 roku.
Drodzy Kombatanci!
Żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego!
Szanowni Państwo!
Spotykamy się w przeddzień święta Polskiego Państwa Podziemnego, aby wyrazić wdzięczność twórcom i ofiarnym działaczom konspiracyjnych struktur Polski Walczącej, a także tym wszystkim, którzy z narażeniem życia walczyli o niepodległość kraju.
Pokolenie, które stworzyło Polskie Państwo Podziemne, było generacją wyjątkową w dziejach naszego narodu. Wychowane w wolnej Ojczyźnie nie wahało się złożyć daniny krwi w jej obronie. Podczas okupacji walczyło o wolność Polski na każdym możliwym polu: z bronią w ręku, prowadząc działania dywersyjne, rozwijając tajne nauczanie, wydając nielegalnie polskie książki i czasopisma, wreszcie - budując struktury różnych instytucji państwowych.. To był fenomen w skali Europy.
Pokolenie Polski Walczącej potrafiło także pozostać wierne swoim ideałom w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, gdy władze komunistyczne zgotowały mu gehennę w więzieniach Urzędu Bezpieczeństwa. Wielu polskich patriotów zapłaciło wtedy za swe przekonania najwyższą cenę.
Pamiętamy o tym. Współczesna Polska daje temu świadectwo.
Dzisiaj, po wielu latach, przypominamy o wydarzeniach, które mogą wreszcie zająć należne im miejsce w podręcznikach historii oraz - co jest najważniejsze - w pamięci młodego pokolenia.
Przez wiele lat fałszowano naszą najnowszą historię. Był to czas, kiedy autorytet państwa zaangażowano po stronie kłamstwa i nieprawości. Jednak społeczna pamięć przeszłości okazała się silniejsza od wysiłków zawodowych propagandzistów.
O prawdzie historycznej pamiętały nie tylko rodziny żołnierzy i członków Polskiego Państwa Podziemnego. Społeczeństwo z pokolenia na pokolenie przekazywało wiedzę o bohaterach okresu wojny i powojennego podziemia niepodległościowego, o represjach komunistycznego reżimu. Polacy pamiętali zawsze.
Teraz jednak nadszedł wreszcie czas, gdy możemy w pełni docenić zasługi pokolenia naszych matek i ojców. Mówić głośno o ich czynach i ofierze. Przypominać o obywatelach Rzeczypospolitej, którzy zostali poddani represjom przez władze sowieckie i hitlerowskie z tej racji, że byli wiernymi obywatelami Państwa Polskiego, że kwestia jego istnienia była w ich życiu najważniejsza.
Mamy wobec Was dług do spłacenia. Jesteśmy Waszymi spadkobiercami. Musimy strzec wartości, które uznaliście za bezcenne.
W imieniu własnym i wszystkich żołnierzy Wojska Polskiego składam najwyższy hołd wszystkim bohaterom Polskiego Państwa Podziemnego.
Dziękuję obecnym tu Kombatantom za to, co zrobili w czasie wojny i po jej zakończeniu. Za przechowanie pamięci o tamtych czasach i ideałach. Za stworzenie Muzeum Armii Krajowej, za niezłomną postawę i hart ducha okazywane przez dziesiątki lat.
Stanowicie Państwo wzór i punkt odniesienia dla kolejnych pokoleń Polaków.
Bogdan Klich
Minister Obrony Narodowej